Από αμμωνία....όλα καλά;

Αντιγράφω και προσυπογράφω το ρεπορτάζ του Δημήτρη Κατσανάκη από την "Ελευθερία" της Τετάρτης 6-2-2008 με θέμα τη διαρροή αμμωνίας. Θα επανέλθω στο θέμα. Προς το παρόν πιστεύω ότι κάποια παράταξη θα πρέπει να θέσει το θέμα, ακόμη κι εκτός ημερησίας διατάξεως, στο Δημοτικό Συμβούλιο Λάρισας, το Νομαρχιακό Συμβούλιο και, προφανώς, στα Δημοτικά Συμβούλια των όμορων Δήμων.
"Τέλος καλό, είναι όλα καλά;
Με την αντίληψη «τέλος καλό, όλα καλά» να διαπνέει τις τοπικές αρχές, έκλεισε και τυπικά χθες το μεσημέρι η υπόθεση της διαρροής της υγρής αμμωνίας από το εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο «ASEPT» στη Βιομηχανική Περιοχή, που σκόρπισε ανησυχία την προηγούμενη Παρασκευή σε ολόκληρο το νομό.
«Τέλος καλό» καθώς χθες το ειδικό βυτίο από τη Θεσσαλονίκη μετάγγισε και τον τελευταίο μισό τόνο, που είχε απομείνει στις δεξαμενές του εργοστασίου μετά την πρώτη μετάγγιση δύο τόνων το πρωί του Σαββάτου –εξαιτίας της απομάκρυνσης του επικίνδυνου τοξικού υλικού δεν παρενέβη σύμφωνα με πληροφορίες και η Εισαγγελία.
Είναι όμως «όλα καλά» όταν ακόμα και οι αρχές που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την πρωτόγνωρη -για τα τοπικά δεδομένα- κατάσταση ανησύχησαν τόσο όσο να ετοιμαστεί σχέδιο εκκένωσης μιας περιοχής ανεξάρτητα αν στη συνέχεια οι ίδιες θεώρησαν τις ανησυχίες υπερβολικές;
Η βασική διαπίστωση από την εξέλιξη της υπόθεσης είναι ότι η διαρροή της υγρής αμμωνίας εντοπίστηκε τυχαία από το σύνδικο της εταιρίας και οι αρχές εμφανίστηκαν ανέτοιμες –υπό την έννοια ότι δεν υπήρχε γνώση και εμπειρία- να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Για το λόγο αυτό ζητήθηκε η συνδρομή τόσο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας του υπουργείου Εσωτερικών όσο και του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
Από τις πρώτες ώρες της κινητοποίησης αλλά και στη συνέχεια μια σειρά από ερωτήματα και προβληματισμούς άρχισαν να διατυπώνονται και να αναζητούν απαντήσεις όχι μόνο από πολιτικούς παράγοντες αλλά και μεταξύ των blogger του διαδικτύου, που εμφανίζονται ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα περιβάλλοντος.
Ενδεικτικά είναι τα ερωτήματα του πάντα επίκαιρου δασκάλου Στέφανου Παπανώτα στην ιστοσελίδα του: Σε ποια άλλα εργοστάσια της περιοχής μας υπάρχουν, χρησιμοποιούνται ή φυλάσσονται παρόμοια υλικά; Γίνονται έλεγχοι τηρήσεως των προδιαγραφών ασφαλούς φύλαξης και χρήσης και από ποιον; Γιατί παραμένει εκεί η αποθηκευμένη ποσότητα της υγρής αμμωνίας; Ειδοποιήθηκε, προηγουμένως, κάποια αρχή για την ύπαρξη αυτής της ποσότητας; Υπό ποιες συνθήκες μπορεί να προκληθεί μια διαρροή; Έλαβε ο ιδιοκτήτης όλα εκείνα τα μέτρα που θα διασφάλιζαν την ασφαλή παρουσία αυτού του υλικού σε εγκαταλελειμμένο χώρο; Θα μπορούσε να αποτελέσει το υλικό αυτό στόχο κακόβουλης ενέργειας ή κλοπής; Ποιοι θα ήταν οι πιθανοί κίνδυνοι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Τα κυρίαρχο ερώτημα που αναζητά άμεσα απάντηση ώστε να διαβεβαιωθεί ο Λαρισαίος πολίτης πως η πολιτεία φροντίζει για την προστασία του είναι αν υπάρχουν και σε άλλα εγκαταλελειμμένα εργοστάσια τέτοιες «βραδυφλεγείς βόμβες», που απειλούν την ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον. Ανεξάρτητα από τις όποιες ευθύνες, γιατί η υπόθεση της υγρής αμμωνίας αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να καλυφθούν λάθη και παραλείψεις του παρελθόντος στο σχεδιασμό και ακολούθως στην υλοποίησή του για την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων.
Η «Ε» επιχειρώντας μια πρώτη προσέγγιση αναζήτησε απαντήσεις στα προαναφερθέντα ερωτήματα και η εικόνα παρουσιάζεται από νωχελική μέχρι ... απογοητευτική, εκτός ίσως από το γεγονός ότι το τμήμα Πολιτικής Προστασίας της Νομαρχίας ζήτησε ήδη από τις αρμόδιες υπηρεσίες ένα κατάλογο όλων των μονάδων της Βιομηχανικής Περιοχής και αν χρησιμοποιούν ή παράγουν επικίνδυνα υλικά.
Πέραν αυτού στις αρμόδιες υπηρεσίες επικρατεί άγνοια της υφιστάμενης κατάστασης. Σε καμία νομαρχιακή υπηρεσία δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα τα λειτουργούντα αλλά και τα κλειστά εργοστάσια που χειρίζονται επικίνδυνα υλικά. Και ως εκ τούτου δεν υφίσταται κανένας έλεγχος σε αποθέματα επικίνδυνων υλικών αλλά και στη διακίνησή τους.
Ενδεικτική είναι η άποψη υπηρεσιακού παράγοντα, ο οποίος υποστήριζε προχθές ότι οι νομαρχιακές υπηρεσίες δεν μπορούν να γνωρίζουν ποια εργοστάσια είναι κλειστά γιατί «κανείς δεν φροντίζει να τις ενημερώσει για τη διακοπή λειτουργίας τους...». Αλλά και αν ένα εργοστάσιο κλείσει και γίνει γνωστό, συμπλήρωνε, «δεν είναι δυνατός ο έλεγχός του γιατί ποιος θα ανοίξει το εργοστάσιο όταν αυτό παραμένει κλειστό;».
Η πλέον σημαντική, όμως, διαπίστωση στην αναζήτηση απαντήσεων ήταν η προσπάθεια των υπηρεσιακών παραγόντων να υποβαθμίσουν την επικινδυνότητα από μια πιθανή διαρροή ή έκρηξη των ειδικού χειρισμού υλικών. Δεν είναι τυχαία η αναφορά όσων υπηρεσιακών παραγόντων υποστήριζαν ότι η υγρή αμμωνία δεν είναι επικίνδυνο αν και τοξικό υλικό συμπληρώνοντας ότι αν κάποια εργοστάσια χειρίζονταν πραγματικά επικίνδυνα υλικά τότε θα εντάσσονταν στις διατάξεις της οδηγίας Sevezo – στη Λάρισα ελέγχεται μόνο το εργοστάσιο της Petrogaz στη Βιομηχανική Περιοχή και παλαιότερα η Χαρτομάζα.
Ακόμα και αν, όμως, οι νομαρχιακές υπηρεσίες διέθεταν πλήρη στοιχεία απευθυνόμενες στους οργανωμένους φορείς των παραγωγικών τάξεων –Επιμελητήριο, ΣΘΕΒ, επιχειρηματίες της ΒΙΠΕ- ο έλεγχος ακόμα και προληπτικά είναι αδύνατος. Οι υπηρεσίες αδυνατούν να ελέγξουν ακόμα και αν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι των αδειών που χορηγεί η Νομαρχία εξαιτίας της... έλλειψης προσωπικού. Καλές και αγαθές οι προθέσεις της διεύθυνσης Ανάπτυξης, για παράδειγμα, αλλά πώς θα ελέγξει τόσες και τόσες βιομηχανίες και βιοτεχνίες όταν εκτός του διευθυντή υπάρχει άλλος ένας υπάλληλος με δικαίωμα ελέγχου και υπογραφής; -προφανώς θεολόγοι, φιλόλογοι και οικονομολόγοι δεν μπορούν να βοηθήσουν παρά μόνο στα διοικητικά της υπηρεσίας...
Εμφανώς προβληματισμένος από το χειρισμό εμφανίζεται και ο παραιτηθείς νομαρχιακός σύμβουλος Ζήσης Αργυρόπουλος, υποστηρίζοντας πως ως νομός δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποια εργοστάσια χειρίζονται επικίνδυνα υλικά και απόβλητα –διοξίνες, κλοφέν κ.ά.- ή ακόμα και χημικές ουσίες. «Δεν γνωρίζουμε αν γίνεται έλεγχος σε αποθέματα υλικών στα εργοστάσια, και με ποιο τρόπο διακινούνται...» σημειώνει απευθύνοντας έκκληση σε κάθε κατεύθυνση να γίνει επιτέλους μια αρχή.
Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί η υπόθεση της υγρής αμμωνίας να είχε «τέλος καλό» και να πρόσθεσε τεχνογνωσία για την αντιμετώπισή της στις τοπικές αρχές «όλα καλά», όμως, δεν είναι εάν επιθυμούμε ως οργανωμένη κοινωνία να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους από έκτακτα γεγονότα. Και για να ελαχιστοποιηθούν πρέπει να υπάρχει γνώση, σχεδιασμός και ετοιμότητα αφού προηγουμένως ληφθούν όλα τα ενδεικνυόμενα προληπτικά μέτρα. Γιατί, ως γνωστό, η πρόληψη είναι προτιμότερη από την καταστολή..."
Πηγή: http://www.eleftheria.gr/index.php?MDL=pages&page=article&SiteID=OTg4NQ==&all=1